KAPALI PROSTAT AMELİYATI (TUR PROSTAT)
KAPALI PROSTAT AMELİYATI (TUR PROSTAT) CERRAHİ ENDİKASYONLAR, AVANTAJ VE DEZAVANTAJLAR
Genel bilgi
Özellikle 50 yaş üstü erkeklerde sıkça AÜSS (Alt üriner sistem semptomları) dediğimiz idrar yapma ile ilgili bir takım şikayetler ortaya çıkmaya başlamaktadır. Bu şikayetlerden bazıları şunlardır:
Kesik kesik idrar yapma
Tazyiksiz idrar yapma
Sık sık idrara çıkma
İdrar sonuna doğru damlatma
İdrarını tam boşaltamama hissi
Bu tür şikayetleri olan özellikle 50 yaş üstündeki erkek hastalar, mutlaka bir üroloji uzmanına muayene olmalıdır. Bilindiği üzere prostatta 50 yaşından başlayarak çoğunlukla iyi huylu büyüme görülmektedir. Ancak bu yaş grubundaki hastaların prostat büyüklüğünden bağımsız olarak kötü huylu prostat hastalığı açısından risk altında olduğu unutulmamalıdır. Bu yüzden bu yaş grubundaki hastaların şikayetleri olsun olmasın kontrol amaçlı üroloji uzmanına görünmesinde fayda vardır. Doktorunuz parmakla rektal muayene ve birkaç test yaparak prostat kanseri açısından risk altında olup- olmadığınızı söyleyecektir.
Tedavi seçenekleri ve endikasyonları
İyi huylu prostat büyümesi (BPO) tanısı alan hastalarda şikayetlerin ve bulguların ciddiyetine ve prostatın büyüklüğüne bağlı olarak medikal (ilaçla) veya cerrahi tedavi seçenekleri sunulmaktadır. Bu yazıda daha çok cerrahi tedavi seçeneğinden bahsedeceğiz.
İyi huylu prostat büyümesi olan hastalarda tercih edilen standard cerrahi tedavi seçeneği kapalı prostat ameliyatıdır (Transüretral Prostat Rezeksiyonu – TUR P). Unutulmaması gereken en önemli noktalardan birisi her prostat büyümesi olan hastanın mutlaka kapalı prostat ameliyatı olması gerekmediği gerçeğidir. Peki, bu operasyon için mutlak endikasyonlar var mı, varsa nelerdir? Avrupa Üroloji Derneği kılavuzlarına göre kapalı prostat ameliyatı için mutlak endikasyonlar şunlardır 1:
Tekrarlayan üriner retansiyon (yani hiç bir şekilde idrar yapamayarak acil sonda takılması gerektiği durumlar),
Mesane (idrar kesesi ) taşı veya divertikülü (idrar kesesi duvarının zayıflaması sonucu dışarıya doğru bombeleşme ve kesecikler oluşması ),
Tedaviye yanıt vermeyen makroskopi hematüri (idrarda gözle görülür kanama),
Prostatın yaptığı tıkanıklığa bağlı olarak böbreklerde genişleme veya başka hasarların oluşması durumlarında
İlaçla tedaviye rağmen şikayetlerin geçmemesi veya hafiflememesi ( göreceli endikasyon)
Yukarıdaki durumlar haricindeki hastalarda ilk seçenek olarak ilaç tedavisi başlanabilir. Ancak unutulmaması gerekir ki,ilaç tedavisinden fayda görmeyen hastalarda ilerleyen dönemlerde kapalı prostat ameliyatı endikasyonu doğabilmektedir.
İşlem hakkında
TUR prostat ameliyatı, teknik olarak özel aletler yardımıyla idrar kanalınızdan girilerek prostat dokusuna ulaşılması ve yine özel kesici aletler yardımıyla prostatın idrar yolunu kapatan kısımlarının kesilerek dışarı alındığı, kanama kontrolünü takiben idrar yolunuza sonda takılmasını kapsayan bir işlemdir. Prostat büyüklüğüne bağlı olarak işlem ortalama 1 saat sürmektedir. Kesilerek dışarı alınan prostat dokusu kanserli doku olasılığını atlamamak için patolojik incelemeye gönderilmektedir. Ancak prostat bu kısmından alınan dokularda kanser hücrelerinin görülme ihtimali düşüktür. 2,3
İşlem sonrası riskler
Doktorunuzun önerisi ile bu ameliyatı yaptırmaya karar verdiniz, peki sizi bekleyen riskler nelerdir? Bu konuda toplumda bir takım yanlış düşünceler hakimdir. Aşağıda yine bir çok bilimsel araştırma verilerine dayanarak oluşturulan Avrupa Üroloji Derneği kılavuzlarına göre ortaya çıkabilecek riskler oranları ile beraber belirtilmiştir:1
Yakın dönemde oluşabilecek komplikasyonlar:
TUR sendromu %0,8 (%0-5)
Kan transfüzyonu gerektiren kanama %2 (%0-9)
Akut üriner retansiyon -idrar yapamama %4,5 (%0-13.3)
Pıhtı tıkamasına bağlı retansiyon %4,9 (%0-39)
İdrar yolu enfeksiyonu %4,1 (%0-22)
Uzun dönemde oluşabilecek komplikasyonlar:
Üriner inkontinans (idrar kaçırma) % 2,2
Üretra (idrar kanalı) darlıkları % 3,8
Retrograd ejekülasyon (meninin geri boşalması) % 65,4
Sertleşme problemleri % 6,5
Görüldüğü gibi komplikasyon oranları oldukça düşüktür ve bunların çoğu girişim yapılmadan basit müdahelelerle düzeltilebilmektedir. Retrograd ejekülasyon dediğimiz meninin geri boşalarak idrarla beraber atılması durumunun hastaya fiziksel açıdan hiç bir yan etkisi yoktur. Bu durum sadece çocuk isteyen veya ileride isteyecek olan hastalar için önemlidir. Böyle bir durumu olan hastaların bunu önceden doktorlarına belirtmeleri ve buna göre planlama yapılması faydalı olacaktır. Pratikte en çok karşılaşılan komplikasyon genellikle üretrda darlıklarıdır. Bu durumda hastalar hemen-hemen ameliyat öncesi şikayetlerin tekrar başlamasından yakınmaktadırlar. Üretra darlığı gelişen olgularda çoğunlukla tekrar kapalı ameliyat yapılarak öncekine göre daha basit denilebilecek işlemle darlık açılabilmektedir. Darlığın birkaç kez tekrar etmesi durumunda kanalın hastalıklı kısmının alınarak tekrardan kanal devamlılığının sağlandığı açık operasyon gerekebilmektedir.
KAYNAKLAR:
Gravas S, Bachmann A, Descazeaud A, et al. Guidelines on the management of non-neurogenic male lower urinary tract symptoms (LUTS), incl. benign prostatic obstruction (BPO) European Association of Urology [guidelines on the internet] 2015. [Accessed August 19, 2015]. Available from:
http://uroweb.org/wp-content/uploads/EAU-Guidelines-Non-Neurogenic-Male-LUTS-Guidelines-2015-v2.pdf
.
Bostwick, David G., et al. “The association of benign prostatic hyperplasia and cancer of the prostate.”
Cancer
70.S1 (1992): 291-301.
Zigeuner, Richard, et al. “Detection of prostate cancer by TURP or open surgery in patients with previously negative transrectal prostate biopsies.”
Urology
62.5 (2003): 883-887.
