Stres Tip İdrar Kaçırma Nedir?
STRES TİP İDRAR KAÇIRMA
Üriner inkontinans istem dışı idrar kaçırma, idrar tutamama olarak tanımlanmaktadır. İdrar kaçırma 3 şekilde karşımıza çıkmaktadır: urge (sıkışma) tarzında kaçırma, stres tip (öksürük, hapşırık, fiziksel aktivite) idrar kaçırma ve bunların her ikisinin de görüldüğü mikst (karışık) tip idrar kaçırma. Bu yazımızda stres tip idrar kaçırmadan bahsedeceğiz. Stres tip idrar kaçırma kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülmektedir. En sık görülen idrar kaçırma tipidir. İdrar kaçrıması olan kadınların %80 ‘inde stres tip idrar kaçırma vardır.
İdrar kaçıran kadınların sadece %12’si hekime başvurmaktadır.
Hekime başvurmayan her 3 hastadan 2’sinin yaşam kalitelerini bozan idrar kaçırması var.
Stres tipte idrar kaçıran kadınların %5’den daha azının cerrahi tedavi geçirdiği tahmin edilmektedir.
NASIL OLUŞUR?
Normalde insan vücudunda mesaneyi (idrar kesesi) destekleyen pelvik taban kasları ve idrar kanalındaki sfinkter dediğimiz idrar kanalını sararak istem dışı idrar çıkışını önleyen kaslar vardır. Bu kasların desteği sayesinde idrar kesemize belli miktarda idrar dolmadan ve sosyal ortama bağlı olarak idrar yapmamamız gereken durumlarda idrarımızı tutarız. Ancak özellikle kadın hastalarda yapılan doğumlara bağlı olarak bu kaslarda zayıflamalar olabilmektedir. Bunun sonucu olarak idrar kesesinde yeterince idrar olsun- olmasın, karın içi basıncı arttıran aşağıdaki “stres” durumlarında idrar kaçırma ortaya çıkmaktadır.:
Öksürük
Hapşırık
Ağırlık kaldırma
Ani hareket
Ayağa kalkma
Cinsel ilişki
Egzersiz
RİSK FAKTÖRLERİ
Yaş (yaş ilerledikçe daha fazla görülür).
ANCAK BU DURUM YAŞLANMANIN DOĞAL SONUCU DEĞİLDİR!!!
Kilo (kilo artışıyla daha fazla görülür)
Normal doğum
Pelvik cerrahi (Örneğin: kadınlarda jinekolojik ameliyatlar, erkeklerde prostat ameliyatları)
ETKİLERİ
İdrar kaçırma hasta için hayati risk taşımasa da sosyal ve psikolojik açıdan etkileri çok önemlidir. Özellikle kadın hastalarda bu durum utanma, stres, cinsel ilişkiden kaçınma, sosyal ortamlardan kaçınma gibi psikososyal sonuçlar doğurmaktadır.
TANI
Tanı için doktorunuz size jinekolojik muayene yaprak stres tip kaçırmanız olup-olmadığını ve nasıl bir tedavi gerektiği konusunda bilgi verecektir. Muayene yanında idrar tahlili ile idrar yolu enfeksiyonunuzun olup-olmadığı tespit edilecektir. Ayrıca, idrar yollarında başka bir patolojinin olmadığından emin olmak için ultrason da yapılabilir. Hastanın hikayesi, muayene bulguları ve doktorun değerlendirmesi sonucunda bazı durumlarda ileri tetkiklerde gerekebilmektedir.
TEDAVİ
Davranış terapileri: Uygun hastalarda davranış terapileri ile şikayetlerde gerileme sağlanabilmektedir. Doktorunuzun önerisi doğrultusunda Kegel egzersizi adı verilen pelvik taban kaslarını kuvvetlendirici egzersizler yapılması, sıvı alımının düzenlenmesi, kilo verme , sigara bırakma, kronik öksürüke neden olan hastalıkların (örneğin: astım,KOAH) tedavi edilmesi bu tedavi grubu içerisinde yer almaktadır. Medikal tedavi (ilaç tedavisi): Günümüzde bazı ilaçlar stres tip idrar kaçırma tedavisinde kullanılsa da, ilaç kesin tedavi sağlamaz ve bırakılması durumunda idrar kaçırmanın tekrarlama ihtimalinin çok yüksek olduğu bilinmelidir. Cerrahi tedavi: Stres tip idrar kaçırmanın şiddetine, hastanın genel durumu ve anatomik yapısına bağlı olarak bir çok ameliyat yapılabilmektedir. Ancak günümüzde en çok kullanılan ve altın standart olarak kabul edilen cerrahi işlem Sling (TOT/TVT) dediğimiz idrar kanalının tam altına konulan destekleyici materiyaller yardımıyla yapılan ameliyatttır. Bu ameliyatın başarı şansı neredeyse %90-100′ dür.
İŞLEM NASIL YAPILIR?
İşlem genel veya spinal (belden uyuşturma) anestezi ile yapılabilmektedir. Hastaya doğum pozisyonu verilmesyile işlem başlar. Vajinanın iç kısmına yapılan yaklaşık 2 cm’lik kesi ile üretranın (idrar kanalı) orta kısmına ulaşılır. Daha sonra sağ ve sol kasıkta yapılan 1 cm’lik kesi ile meş denilen özel destekleyici materiyel üretranın alt kısmından geçirilerek her iki ucu kasıklardaki kesiye gelecek şekilde yerleştirilir. Bu şekilde üretranın alt kısmında yapay destek dokusu oluşturularak öksürük, hapşırık ves. gibi karın içi basıncı arttıran “stres” durumlarında idrar kaçırılıması önlenir. İşlem sonrası dışarıdan gözle görülür kesi, açıklık veya herhangi yabancı materiyel bulunmaz. Ameliyat sırasında idrar kanalınıza 1-2 gün kalması koşuluyla sonda takılır. Ameliyattan 1-2 gün sonra ek sıkıntınız olmazsa, sonda çıkarılarak idrar kaçırmanız düzelmiş şekilde taburcu olursunuz.
AMELİYATA BAĞLI RİSKLER?
Ameliyata bağlı ortaya çıkabilecek belli-başlı riskler ve komplikasyonlar şöyledir:
Ameliyat sırasında
Kanama : < % 1
Mesane/ Üretra yaralanması: < %1
Bağırsak, sınır yaralanması: çok nadir
Ameliyat sonrası
Geçici olarak sıkışma, sıkışarak idrar kaçırma: % 20
Ağrı
Disparoni (ağrılı cinsel ilişki)
Ameliyat sonrası uzun dönem
Ekstrüzyon (yerleştirilen materiyalin çıkması): %1,1 -2,6
Erozyon (yerleştirilen materiyelin dokuları aşındırması): %1' den az
İdrar yapmada zorlanma/yapamama: % 1-2
KAYNAK
Hunskaar, S., et al. “The prevalence of urinary incontinence in women in four European countries.”BJU international93.3 (2004): 324-330.
Cetinel, Bulent, et al. “Hidden female urinary incontinence in urology and obstetrics and gynecology outpatient clinics in Turkey: what are the determinants of bothersome urinary incontinence and help-seeking behavior?.”International Urogynecology Journal18.6 (2007): 659-664.
Frohme, Carsten, et al. “TOT Approach in stress urinary incontinence (SUI)–outcome in obese female.”BMC urology14.1 (2014): 20.
Khan, Farhat Nissar, et al. “An evaluation of use of trans-obturator tape (TOT) sling procedure in the current surgical management of female stress urinary incontinence.”Int J Health Sci (2008): 118-25.
Magon, Navneet, et al. “Stress urinary incontinence: What, when, why, and then what?.”Journal of mid-life health 2.2 (2011): 57.
